Thị trường chứng khoán đã có chuyển biến tương đối tích cực kể từ sau khi một loạt ngân hàng giảm lãi suất tiền gửi, đặc biệt là với các doanh nghiệp lớn, khi cộng thêm sự hỗ trợ từ Nghị định 08 và Nghị quyết 33 của Chính phủ được ban hành gần đây.
Chờ đợi sự thay đổi?
Đợt giảm lãi suất tiền gửi thứ hai của một loạt ngân hàng đang diễn ra với mức giảm được cho là khá lớn trong vòng hai năm gần đây. Đợt giảm này cộng với đợt giảm sau khi đưa lãi suất tiền gửi xuống dưới 9,5%/năm hồi tháng 12 năm ngoái dường như cho thấy xu hướng tăng lãi suất đã bị cắt đứt.
Trước tình hình trên, có không ít nhà đầu tư đang kỳ vọng xu hướng lãi suất sẽ bình ổn và thậm chí còn đi ngang để đẩy nguồn tiền gửi tiết kiệm dịch chuyển lại qua kênh đầu tư chứng khoán vốn đang được xem là định giá thấp. Với lãi suất tiền gửi tiết kiệm kỳ hạn 12 tháng hiện cao nhất vẫn còn 9%/năm ở một số ít ngân hàng và ở các ngân hàng thương mại gốc nhà nước là 7,4%, hệ số P/E của kênh tiền gửi tiết kiệm đang nằm trong khoảng từ 11-13,5 lần, đã tăng lên đáng kể từ mức 9-9,5 lần cách đây vài tháng.
Trong khi đó, hệ số P/E của VN-Index hiện đang ở vị trí xung quanh ngưỡng 10,7 lần, mặc dù đã tăng đáng kể lên mức 9,95 lần vào thời điểm cuối năm 2022, tuy nhiên con số này vẫn thấp xa so với kênh tiền gửi tiết kiệm, cho thấy thị trường chứng khoán việt nam vẫn đang được định giá rất rẻ. Đặc biệt, không ít cổ phiếu có nền tảng cơ bản tốt hiện nay thậm chí vẫn đang ở mức rất thấp và định giá cao hơn nhiều so với thị trường chung.
Theo thống kê cho biết, trong lịch sử của thị trường 15 năm vừa qua, đã có bốn lần thị trường bị bán tháo do khủng hoảng kinh tế và bất ổn, kéo định giá P/E VN-Index rơi xuống dưới 11 lần. Những thời điểm này cũng là cơ hội tốt đối với các nhà đầu tư dài hạn. Bởi, tại các vùng giá thấp nhất, VN-Index đã bật tăng một cách ngoạn mục từ 35-150% trong 12 tháng sau đó và đều vượt khỏi mức đỉnh cũ.
Một số nhóm sử dụng các bẫy tài chính để được hưởng lợi nhiều nhất từ việc lãi suất giảm là ngân hàng, bất động sản, dịch vụ tài chính, bảo hiểm, viễn thông, bán lẻ, . ..
Tuy nhiên, cũng phải nhìn nhận rằng, chỉ số P/E của VN-Index hiện nay dù ở mức thấp nhưng lại đang. .. dựa trên dự báo lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp năm 2022 sẽ giữ vững đà tăng này, đặc biệt là đối với ngành ngân hàng. Nếu dựa vào dự báo đến năm 2023, với mặt bằng lãi suất cho vay đang ở mức cao và đơn hàng xuất khẩu giảm thì lợi nhuận của các doanh nghiệp cũng sẽ chịu tác động lớn, do vậy hệ số P/E Forward của VN-Index có thể đang cao hơn hiện tại.
Ngoài ra, dòng tiền từ kênh này nếu muốn chảy vào thị trường chứng khoán cũng phải cần có thời gian chuyển dịch dần. Muốn hưởng lãi suất cao thì những khoản tiền gửi thời gian qua cần phải gửi vào các kỳ hạn từ 6 tháng trở lên. Do đó, nếu thấy kênh tiền gửi tiết kiệm hai tháng đầu năm nay sắp tới sẽ đáo hạn hết và bắt đầu từ nửa cuối năm 2023, cùng với lãi suất tiền gửi đã hạ xuống nhưng không còn sức hút thì dòng tiền này có thể quay lại với thị trường chứng khoán.
Chờ yếu tố hỗ trợ nhiều hơn
Cùng với các tín hiệu kỹ thuật có hơi hướng tích cực khi VN – Index đã thoát khỏi kênh xu hướng giảm giá từ giữa tháng 1 năm nay và kế đó là sự khai thông cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp bằng Nghị định 08/2023, điều đã giúp nhóm cổ phiếu này bật tăng gần đây thì việc lãi suất giảm nhanh mới đây cho thấy thị trường chứng khoán đang có rất nhiều nhân tố hỗ trợ.
Dù vậy, với mùa họp đại hội đồng cổ đông đang đến gần thì khả năng nhà đầu tư sẽ chứng kiến nhiều doanh nghiệp có kế hoạch lợi nhuận giảm sút đáng kể so với giai đoạn trước dựa trên các giả định xấu về chi phí lãi vay, đó sẽ là yếu tố phần nào cản trở sự đi lên của thị trường. Tuy nhiên, nếu lãi suất tiếp tục giảm thêm trong vài tháng nữa thì lãi suất cho vay cũng sẽ giảm theo, khi đó lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp có thể tăng trưởng tốt hơn so với kế hoạch đề ra đầu năm.
Ngoài ra, việc lãi suất giảm mạnh cũng sẽ khiến kênh tiền gửi ngân hàng bị giảm bớt độ hấp dẫn, đồng thời kích thích sự dịch chuyển luồng tiền từ vàng sang chứng khoán nhanh hơn và nhiều hơn, cũng như giúp giá cổ phiếu trở nên hợp lý hơn. Một số nhóm sử dụng đòn bẫy tài chính để được hưởng lợi nhiều nhất từ việc lãi suất giảm là chứng khoán, bảo hiểm, dịch vụ tài chính, ngân hàng, viễn thông, bán lẻ, . ..
Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước, lãi suất cho vay bình quân phát sinh mới đã giảm khoảng mức 0,4 điểm phần trăm/năm và gồm có 22 ngân hàng thương mại giảm lãi suất cho vay vnd, song hiện đang cao hơn 3-3,5 điểm phần trăm so với cùng kỳ. Cũng theo SSI Research, trên thực tế, mặt bằng lãi suất huy động và cho vay có giảm so với thời điểm cuối năm 2022 song đang ở mức cao so với cầu thực tế của nền kinh tế.
Ngoài ra, hiện tại đang có hai yếu tố khác tạo sức ép đối với tâm lý nhà đầu tư. Thứ nhất là nguy cơ Cục Dự trữ liên bang Mỹ (Fed) sẽ tiếp tục lộ trình nâng lãi suất với mức tăng cao hơn so với dự báo trước đây, dựa trên những số liệu kinh tế nước mỹ đi ngược lại so với dự đoán, cụ thể là thị trường việc làm tiếp tục tăng cao và lạm phát vẫn cách khá xa mục tiêu.
Thứ hai là những xáo trộn trên thị trường tài chính của Hoa Kỳ mới đây liên quan đến nguy cơ sụp đổ của Ngân hàng Silicon Valley (SVB) và Signature Bank, mà một số ý kiến lo ngại rằng sẽ mở đầu cho một cuộc khủng hoảng tài chính mới. Được biết gồm có cả Fed, Tổ chức Bảo hiểm tiền gửi (FDIC) và Bộ Tài chính Mỹ đều đang hành động khẩn cấp khi cam kết trợ giúp cho khách hàng gửi tiết kiệm ở SVB và Signature Bank, nhằm tránh những đợt rút ồ ạt ra khỏi các thể chế tài chính.
Lạm phát xuất hiện “trong cái rủi còn có cái may “? Theo giới chuyên gia, sự sụp đổ chóng vánh của SVB chỉ trong 48 giờ có thể là kết quả của đợt nâng lãi suất lớn nhất bốn thập kỷ qua để kiềm chế lạm phát của Fed. Cũng theo đánh giá mới đây của Goldman Sachs, Fed sẽ không nâng lãi suất tiếp sau vụ đổ vỡ của SVB và Signature Bank. Nhưng cũng có quan điểm cho rằng ngân hàng trung ương quyền lực nhất thế giới này không loại trừ khả năng sẽ nhanh chóng đổi chiều chính sách khi giảm lãi suất ngay lập tức, để hỗ trợ thị trường tài chính đang trong cơn hoảng loạn tồi tệ nhất suốt hơn một thập kỷ qua.
