Có thể thấy, chỉ cần nhắc đến thị trường kinh tế thì không thể nào không nhắc đến tiền tệ. Dòng tiền được lưu thông hay còn được gọi là cung tiền tệ giúp duy trì được sự ổn định của nền kinh tế vĩ mô. Vậy cung tiền là gì? Những đặc điểm và yếu tố nào tác động đến chúng? Hãy cùng 69 Invest tìm hiểu chi tiết hơn trong bài viết dưới đây.
Mục lục bài viết
Cung tiền là gì?
Money Supply) là tất cả các loại hình tiền tệ được phát hành và các công cụ thanh khoản khác trong nền kinh tế của một quốc gia và được đo lường vào một thời điểm nhất định. Cung tiền bao gồm tiền trong dân giữ, tiền trong hệ thống ngân hàng và tiền của các cơ quan doanh nghiệp nhà nước hoặc tư nhân.
Cung tiền là bao gồm cả tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế, tiền gửi ngân hàng, giấy tờ có giá hay séc được phép lưu hành trên thị trường theo quy định của Nhà nước. Việc này có thể được kiểm soát bởi Ngân hàng Trung ương dựa theo các công cụ chính sách tiền tệ.
Xem thêm: Break out là gì? Những thông tin quan trọng liên quan đến chiến lược Break Out
Cách Ngân hàng Trung ương phát hành tiền ra nền kinh tế
NHTW đã phát hành tiền ra nền kinh tế qua một số kênh sau:
- Phát hành thông qua nghiệp vụ tín dụng giữa NHTW với các ngân hàng thương mại. Cung ứng thêm trong năm theo kế hoạch, theo mục tiêu của chính sách tiền tệ và nhu cầu vay vốn của các tổ chức tín dụng cho vay tái cấp vốn.
- Phát hành thông qua thị trường mở, mua các giấy tờ có giá của Chính phủ như tín phiếu, trái phiếu hay giấy tờ có giá ngắn hạn.
- Phát hành thông qua ngân sách Nhà nước để bù đắp thiếu hụt ngân sách ngắn hạn.
- Phát hành thông qua kênh ngoại hối như mua ngoại tệ làm dự trữ.
Xem thêm: Tìm hiểu về bảo lãnh ngân hàng và quy trình làm thư bảo lãnh
Đo lường cung tiền
Để có thể đo lường về lượng tiền cung thì các nhà kinh tế học chia thành 3 khối đó là M0, M1 và M2. Mỗi khối tiền tệ đều được sắp xếp theo tính thanh khoản giảm dần.
Khối M0
M0 bao gồm toàn bộ tiền mặt và tiền xu được lưu thông trong quốc gia hay vùng lãnh thổ mà nó trực thuộc. Khối tiền này không gồm lượng tiền được gửi trong các hệ thống ngân hàng bởi lượng tiền mặt được gửi trong các hệ thống ngân hàng không phải là tiền mặt lưu thông trong nền kinh tế.
Khối tiền M0 có thể được thay đổi một cách rất dễ dàng bằng việc gửi hoặc rút tiền mặt khỏi ngân hàng. Vì thế mà nó hiếm khi được sử dụng để tính toán cung tiền.
Khối M1 – Tiền tệ thanh toán
M1 hay còn gọi là tiền tệ thanh toán, bao gồm toàn bộ lượng tiền mặt được lưu thông, tiền gửi không kỳ hạn, tài khoản thanh toán, tài khoản vãng lai và séc. Hay nói cách khác, M1 là bao gồm M0 cùng các khoản tiền không kỳ hạn và séc trong hệ thống ngân hàng. Đặc điểm chung của các loại hình này là chúng hoàn toàn có thể sử dụng thanh toán và quy đổi thành tiền mặt một cách dễ dàng.
Khối M2 – Khối tiền tệ mở rộng
M2 bao gồm M1 với các khoản tiền gửi có kỳ hạn tại ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi và một số loại hình gần tiền mặt khác. M2 là một khối tiền rộng và có tính thanh khoản cao, nhưng vẫn kém M0 và M1 bởi với các tài khoản tiết kiệm, người gửi chỉ có thể rút hoặc nộp tiền vào một thời điểm nhất định. Chứng chỉ tiền gửi cũng cần phải được chiết khấu để chuyển đổi sang tiền mặt.
Ngoài ra, vẫn còn có cách đo lường rộng hơn như M3 gồm có M2 và một số trái phiếu kỳ hạn ngắn. Hay một số nước còn sử dụng cả M4 và nhiều hơn thế nữa. Tuy nhiên, hiện nay các quốc gia định nghĩa cung tiền M0, M1, M2, M3,… theo cách riêng, vì thế rất khó để phản ánh tính thống nhất của việc đo lường toàn cầu. Thông thường, hai chỉ số được dùng để đo lường phổ biến nhất của một quốc gia đó là M1 và M2.
Trong một số thời kỳ, các thước đo cung tiền thể hiện mối quan hệ khá chặt chẽ với các biến số kinh tế quan trọng như tổng sản phẩm quốc nội danh nghĩa và mức giá. Các NHTW, bao gồm cả Cục Dự trữ Liên bang đã sử dụng các thước đo này như một hướng dẫn quan trọng trong việc thực hiện chính sách tiền tệ.
Xem thêm: Tìm hiểu về bảo lãnh ngân hàng và quy trình làm thư bảo lãnh
Những yếu tố ảnh hưởng đến cung tiền
Cung tiền được kiểm soát bởi Ngân hàng Trung ương, dựa vào 3 công cụ chủ yếu hay còn gọi là 3 công cụ của chính sách tiền tệ. Dưới đây là một số yếu tố ảnh hưởng đến vấn đề này trong nền kinh tế.
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc
Tỷ lệ dự trữ bắt buộc là tỷ lệ tiền dự trữ so với tổng tiền gửi. NHTW luôn yêu cầu các ngân hàng thương mại giữ một phần tiền mặt dự trữ và số còn lại ngân hàng thương mại có thể cho vay hoặc đầu tư sinh lời.
Vấn đề này chịu tác động bởi tỷ lệ dự trữ bắt buộc vì khi tỷ lệ này tăng, ngân hàng thương mại sẽ có ít tiền hơn để đầu tư hoặc cho vay. Lúc này, cung tiền của nền kinh tế sẽ bị giảm.
Lãi suất chiết khấu
Lãi suất chiết khấu là lãi suất mà NHTW cho các ngân hàng thương mại vay. Khi lãi suất này càng cao thì các ngân hàng thương mại sẽ rất e ngại việc vay từ NHTW. Lúc này, họ sẽ tự nguyện dự trữ nhiều tiền mặt hơn, dẫn đến lượng lưu hành tiền tệ trên thị trường bị giảm.
Nghiệp vụ thị trường mở
Nghiệp vụ thị trường mở là việc mà Ngân hàng Trung ương sẽ mua, bán các chứng khoán trên thị trường mở. Điều này ảnh hưởng đến lượng tiền mặt của các ngân hàng thương mại và có thể làm tăng hoặc giảm cung tiền.
Xem thêm: QE là gì? Nới lỏng định lượng có ảnh hưởng gì đến thị trường chứng khoán
Sự tác động của cung tiền đến nền kinh tế
Trên thực tế, khi lượng tiền cung tăng lên thì đồng nghĩa sẽ giúp giảm thiểu lãi suất. Vì thế hiện tượng vay thường nhiều hơn do với gửi. Điều này dẫn tới nhu cầu tiêu dùng tăng và kinh tế cùng từ đó tăng theo. Tuy nhiên, nếu không kiểm soát tốt mà để tổng cầu tăng vượt mức quy định sẽ dẫn đến lạm phát và gây ra rất nhiều bất lợi cho nền kinh tế.
Trong trường hợp lượng tiền cung giảm, lãi suất sẽ tăng dẫn đến tình trạng lạm phát giảm và kìm hãm sự phát triển của nền kinh tế. Lượng tiền cung và lạm phát tác động qua lại với nhau, cung tiền tăng thì lạm phát tăng và ngược lại.
Xem thêm: QE là gì? Nới lỏng định lượng có ảnh hưởng gì đến thị trường chứng khoán
Kết luận
Bài viết trên của 69 Invest là những thông tin về cung tiền và những tác động của nó trong nền kinh tế. Nguồn cung tiền có ảnh hưởng rất lớn đến nền kinh tế của một quốc gia, vì thế hy vọng với những chia sẻ trong bài viết này có thể giúp bạn hiểu hơn về những vấn đề này và sẽ nắm bắt tình hình thị trường chuẩn xác nhất.